اثر ورمی کمپوست، منابع فسفر و قارچ میکوریز آربوسکولار بر رشد و جذب عناصر غذایی دو رقم گندم در یک خاک آهکی

به منظور بررسی اثر کاربرد ورمی کمپوست، منابع فسفر، و قارچ میکوریز آربوسکولار (قارچ) بر رشد و جذب عناصر غذایی دو رقم گندم در یک خاک آهکی، دو آزمایش در شرایط گلخانه ای به صورت فاکتوریل (چهار فاکتور) در قالب طرح کامل تصادفی طراحی و اجرا شد. فاکتورهای آزمایش اول شامل فسفر از منبع سوپر فسفات تریپل در سه سطح (صفر، 20 و 40 میلی گرم در کیلوگرم خاک)، قارچ در دو سطح (با و بدون قارچ)، ورمی کمپوست در دو سطح (صفر و 1 درصد وزنی) و دو رقم گندم (شیراز و بهار) بود. فاکتورهای آزمایش دوم شامل فسفر از منبع خاک فسفات در سه سطح (صفر، 20 و 40 میلی گرم در کیلوگرم خاک) و سایر فاکتورها مشابه آزمایش اول بود. بیشترین عملکرد دانه و کاه و کلش در تیمار مایه زنی شده با قارچ همراه با کاربرد ورمی کمپوست و در سطح 40 میلی گرم فسفر، در رقم بهار به دست آمد. با کاربرد ورمی کمپوست و سوپر فسفات تریپل، میانگین عملکرد دانه و کاه و کلش، و جذب فسفر، نیتروژن، پتاسیم، آهن، منگنز، و مس در کاه و کلش گندم، و غلظت فسفر خاک پس از برداشت در مقایسه با تیمار شاهد به طور معنی داری افزایش یافت. کاربرد خاک فسفات نیز میانگین عملکرد دانه و کاه و کلش، و جذب فسفر، پتاسیم، آهن و منگنز را در کاه و کلش گندم به طور معنی داری افزایش داد. اما جذب روی با کاربرد ورمی کمپوست، سوپر فسفات تریپل یا خاک فسفات کاهش نشان داد. افزودن قارچ همراه با سوپر فسفات تریپل، میانگین عملکرد دانه و کاه و کلش، و جذب فسفر را در رقم بهار افزایش اما در رقم شیراز کاهش داد. کاربرد قارچ همراه با خاک فسفات، میانگین عملکرد دانه و کاه و کلش، و جذب فسفر، نیتروژن، پتاسیم، روی، و مس کاه و کلش ارقام گندم را افزایش داد. عملکرد دانه و کاه و کلش، و جذب فسفر، نیتروژن، پتاسیم، روی، و مس در کاه و کلش رقم بهار بالاتر از رقم شیراز بود. در حالی که از لحاظ جذب آهن و منگنز، ارقام گندم اختلاف معنی داری با هم نداشتند. درصد همزیستی (کلنیزاسیون) قارچ با ریشه در رقم بهار بیشتر از رقم شیراز بود و تحت اثر کاربرد قارچ و ورمی کمپوست به طور معنی داری افزایش یافت اما با کاربرد سوپر فسفات تریپل کاهش یافت و تحت تأثیر کاربرد خاک فسفات قرار نگرفت.